besin alerjisi nasıl anlaşılır - besin alerjisi tanısı nasıl koyulur - besin alerjilerinde tedaviBesin alerjisinde tanı koymak zordur. Besinle oluşan erken reaksiyonlarda tanı daha kolay konur. İyi bir hikaye (anamnez) almak çok önemlidir. Hastaya belirti-diyet günlüğü tutturulur. Delme yöntemiyle yapılan besin deri testleri alerjik besinin saptanmasında önemli bir tanısal yöntemdir. Yapılışı kolay ve ucuzdur. Fakat testte kullanılan besin ekstrelerinin standardizasyonu yoktur.
Negatif deri testinin besin alerjisi olmadığını gösterme olasılığı %50 iken, pozitif deri testinin hastada besin alerjisi olduğunu gösterme oranı %50′dir. Serumda besinlere özgül alrji antikorlarının RAST ve ELİSA gibi yöntemlerle araştırılması önemli bir tarama yöntemidir. Testin tanısal değeri %95′in üzerindedir. Sorumlu olduğu düşünülen besinlerin diyetten çıkarılması (eliminasyon diyeti) tanı ve tedavi amacıyla kullanılmaktadır.
Besinle oluşan ürtiker, anafilaksi gibi akut reaksiyonlarda ilgili besin diyetten hemen uzaklaştırılmalıdır. Reaksiyonun eliminasyonla gerilemesi, deri testinin o besinle pozitif olması tanı koydurur. Oral besin yükleme testi besin alerjisi tanısında çok önemli bir tanı yöntemidir. Üç şekilde yapılır:
Açık: Hekim ve hasta yüklenen besin içeriğini bilir. 3 yaş altındaki çocuklara uygulanır. Pratik gerekçelerle negatif sonuç olasılığı yüksekse ilk önce açık test yapılabilir. Çok duyarlı bebeklerde yeni bir besine başlanırken veya bîr besini uzun süre yasakladıktan sonra tekrar başlarken açık yükleme testi yapılmalıdır
Tek kör: Hasta yüklenen besin içeriğini bilmez, doktor bilir.
Çift kör plasebo kontrollü test: Hekim ve hasta yüklenen madde içeriğini bilmez. Bu test besin aşırı duyarlılığında altın standart test olarak kabul edilir. Belirgin reaksiyon hikayesi olan ve o besine özgül alerji antikoru bulunanlarda veya anafilaksi hikayesi olmadan serum antikoru belli bir düzeyin üzerinde olanlarda besin yükleme testi yapılmamalıdır. Ölümcül olabilir.
Tedavi:
Besin alerji tedavisinde günümüzde geçerliliği kesin kanıtlanmış tek tedavi, alerjiye yol açan besinin doğru tanımlanarak diyetten tam olarak çıkarılmasıdır. Diyetten çıkarılması önerileriyle birlikte hastaya eğitim verilerek reaksiyonun erken bulgularının tanıtılması, besin etiketlerinin okunma alışkanlığının kazandırılması esastır. Hastanın mutlaka yazılı acil tedavi planı olmalı ve gerekirse epinefrin taşımalıdır.
Antihistaminik ve yanı sıra tıbbi uyarı bileziği ve pusulası taşıması gerekir. Yüksek riskli bebekleri emziren annelerin fıstık, fındık hatta gerekirse süt, yumurta yememesi uygundur. Yüksek riskli bebeklere 4-6 aya kadar katı gıdalar, bir yaşa kadar inek sütünün verilmemesi, yumurtanın iki yaşa kadar, fıstık, fındık ve balığın üç yaşa kadar verilmemesi önerilir. Sonuç olarak günümüzde besin alerjisi tedavisinde besinin diyetten çıkarılması ve acil tedavi dışında etkin bir tedavi olmamasına karşın, anti IgE antikoru, alternatif immuno-modülator
tedaviler, mutasyona uğratılmış rekombinant alerjenler, hipoalerjen besinler gibi yeni tedavi seçenekleri üzerinde çalışılmaktadır. Bu bilgilerin ışığında yakın gelecekte hastalara etkili ve güvenilir tedaviler sağlanabileceği söylenebilir.
alıntı