02 Mayıs 2012, 01:06
|
#1 |
| NetteKeyif
Üyelik tarihi: 15 Mart 2011
Mesajlar: 16.171
Puanlar: 48.146, Seviye: 1 | Üst seviye: 99%, 0 Gereken puan | |  Yanmalar Hakkında Bilmemiz Gerekenler
yanık nedir - yanık çeşitleri - yanmaya bağlı doku hasarları - yanmaya sebep olan cisimlerin sıcaklıkları
Tanım:
YANIK; ısı, elektrik, kimyasal madde veya radyasyon etkisi ile deri bütünlüğünün bozulması demektir.
Termal travma temel mekanizması yükselen ısı ile hücrenin tam veya kısmen harabiyetidir. Hasar derinliği sıcaklığa ve süreye bağlıdır. Örneğin 82 °C 1 saniyede tam kat deri yanığı yapar.
Neden Böyle?
Sebep derinin kötü iletken olmasıdır. Yüksek sıcaklık deri üstüne etki ederse, ısı hızlı şekilde yayılmaz, olduğu yerde kalır ve yavaş yavaş çevresine ve derine yayılırak doku harabiyetine neden olur.
Ne zaman doku hasarları oluşur?
50-60 °C sıcaklıkta bile sıcaklığın süresi ve yoğunluğuna göre iyileşebilen veya kalıcı hasarlar oluşabilir.
Bazı cisimlerin sıcaklıkları:
Soğuk fincana konulmuş çay 70 °C
Kaynayan Su 100 °C
Sıcak kıvamlı çorba 150 °C
Fritözdeki kızgın yağ 200 °C
Kızarmış demir 800 °C
Alev 1200 °C
Patlama 2000 °C
Yanmaların Dereceleri:
Birinci derece (hafif) yanıklar:
Semptomları: Kızarma, morarma, gerginlik hissi, ağrı, acı.
Doku hasarı: Sadece üst deriyle sınırlıdır.
İkinci derece yanıklar:
Semptomları: Kızarma, su toplama, şiddetli ağrı.
Doku hasarı: Yanma Üst deride ve alt deride olur. Kıl kökleri, ter gözenekleri ve sinir uçları çalışır durumdadır. Bu nedenle ikinci derece yanıklar çok acı verirler.
İyileşme: Deri hasarı kalmaz, fakat lekelenmeler kalabilir.
Üçüncü derece (ağır) yanıklar:
Semptomları: Yanık yarası ya beyaz görünür veya siyah kömürleşmiş şekildedir. Üçüncü derece yanıklarda sinirlerde yandığı için acı hissedilmez. Kanamada olmaz Çünkü damarlarda yanmışlardır.
Doku hasarı: Derinlemesine derinin bütün katmanları yağ dokusuna kadar hasar görürü. Kıl kökleri, terleme gözenekleri, dokunma duyusu ve acı algılayan sinirler hasar görmüşlerdir.
İyileşme: iyileşirken derin izler olan buruşuk bir deri oluşur. Eklem yerlerinde ise eklemlerin hareketlerini engelleyecek kadar büzülmeler meydana gelir.
Yanmalara Nasıl Müdahale Etmeliyiz?
1. Yanma sebebini hemen durdurun!
♦ Termik yanmalar: Elbiselerdeki yanmaları söndürün.
♦ Elektrik yanıkları: Kazazedeyi elektrikten kurtarın.
♦ Kimyasal yanıklar: Yakan kimyasalı bol suyla yıkayarak etkisizleştirin (nötralize edin).
2. Hemen soğutun, soğutun ve tekrar soğutun.
♦ Soğutmak için sadece temiz su kullanın.
♦ Yanık bölgesini 20-30 dakika soğutun. 3. Önemli! Yapışmamış giysileri çıkarın.
♦ Soğutmadan önce yanık yarasına yapışmamış giysileri çıkarınız.
♦ Yanık nedeniyle parmak ve ellerde şişme oluşabileceğinden yüzük, saat vb. gibi maddeler çıkarılmalıdır.
4. Önemli! Yanık yarasını steril örtü ile örtünüz.
♦ Yanık alanı enfeksiyonlar açısından ciddi bir risk yaratmaktadır.
♦ Yanık yarasını steril örtü ile, temiz bez ile örtünüz.
♦ Kesinlikle pamuk kullanmayınız.
♦ Yanık yerini basınç ve sürtünmeden korumak gereklidir. Bu nedenle yanık yerinin üzerine çok sıkı bandaj uygulamayınız. DİKKAT !
♦ İkinci ve üçüncü derece yanıklar ve yüzdeki, ellerdeki, eklemlerdeki, cinsel organlardaki az miktarda yanıklar için mutlaka doktora gidilmeli, doktor tarafından takip ve tedavi edilmelidir.
♦ Çocuklar ve yaşlılar yanmalardan daha çok etkilenirler
Yanmalarda Yapılan Yanlışlar
Yaraya yapışmış giysi ve eşyaları koparıp almaya çalışmayın.Buz ya da buzlu su kullanmayın. Yanık alanı büyür ve derinleşir
Yanan bölgeyi 30 dakika suyla veya jel şekline getirilmiş su olan hidrojel ile soğutma yapmadan acı ve ağrı azaltıcı aneljezik kremleri katiyen sürmeyiniz! Kremin oluşturacağı yağ tabakası biriken ısının uzaklaşmasını engeleyecektir ve derine doğru pişme devam edecektir ve doku hasarı büyüyecektir.Yanan bölgeyi 30 dakika suyla veya jel şekline getirilmiş su olan hidrojel ile soğutma yapmadan Gümüş (Silver) Sülfadiazen içeren kremler sürülmemelidir! Deri üzerinde kremden, yağdan oluşan film tabakası ısının uzaklaşmasını engeller ve doku hasarını derinleştirerek büyütür.Yanan bölgeyi 30 dakika suyla veya jel şekline getirilmiş su olan hidrojel ile soğutma yapmadan sonu -pantol olan, vitamin içeren losyon sürmeyiniz! Losyonun oluşturduğu film tabaksı yanmaya neden olan ısının uzaklaşmasına engel olur. Bu yanlışlık güneş yanıklarında çok yapılmaktadır. Eczacı hemen bu tür losyonlar önermektedir ve satmaktadır. Soğutma yapılmamış yanıkta sonu -pantol olan vitamin içeren losyonlar faydadan çok zarar verir.
Yanık yerine asla yağ, krem, diş macunu, yoğurt, pudra gibi malzemeler uygulanmamalıdır.Eğer yanık yarası üzerinde içi sıvı dolu küçük kesecikler (veziküller) oluşmuşsa bunları ellemeyin ve patlatmayın.
Yanık nedeniyle parmak ve ellerde şişme oluşabileceğinden yüzük, saat vb. gibi maddeler çıkarılmalıdır.
|
|  |