Diabet Hakkında - Şeker Hastalarında Psikoljik Sorunlar - Psikiyatri ve Diabet
Hormonların duygulanım,davranış ve düşünce , duygulanımın da hormonal sisteme etkisi bilinmektedir.Hipotalamus,hipofiz,adrenal sistem duygulanım,davranış,strese cevabıuyum ve baş atme ile ilşkilidir.Hipotalamus organizmanın içinden ve dışından gelen uyarıları alır,değerlendirir,denge ve uyumunu sağlar .Duygusal zorlanmalar ve değişikliklerde hormon salgısını etkiler.Beyin korteksini etkileyen zorlayıcı uyaranlar, limbik sistem ve hipotalamustakikimyasal ileticilerin etkileşimini bozarlar.Endokrin hastalıklarda beyin işlevleri bozularak ruhsal hastalığa yol açabilir.
Diabet( şeker) hastalığı endokrin bir hastalıktır ve birlikte psikiyatrik tablolar gelişebilir. Ani ortaya çıkan kan şekeri düşüklüğü( hipoglisemi) geliştiğinde beyin işlevlerişnde bozulma ve yetersizlik ortaya çıkar. Baş ağrısı ,baygınlık hissi ve bilinç bulanıklığı (konfüzyon) görülebilir.Kronik kan şekeri düşüklüğünde kişik değişiklikleri, depresyon, düşünsel işlevlerde bozulma, algı bozuklukları gibi psikotik bulgular ortaya çıkabilir.
Kronik kan şekeri yüksekliğinde anksiyete(bunaltı) ve duygudurum bozuklukları gelişebileceği gibi organik duruma bağlı psikoz benzeri belirtiler de ortaya çıkabilir.
kan şekeri ve düzensizlikleri beyin ve ruhal işlevleri etkilediği gibi tersi de geçerlidir .Ruhsal ve duygusal değişimlerden de kan şekeri etkilenir.Psişik çatışma ve gerginliklerin kan şekerini etkiler.
Her zaman fiziksel hastalıkla ruhsal belirtiler arasında doğrudan ilişkinin göster,lmesi kolay değildir. Kronik hastalığın psikolojik bir stres faktorü olarak etki ettiği ,psikolojik belirtilere neden olduğu düşünülebilir.Fiziksel hastalığın şiddeti, yaşamı tehdit etne özelliği ve işlevselliği etkileme düzeyiyle rusal belirtilerin sıklığıyla yakından ilişkilidir. Diabette hastalığın ortaya çıkışı ya da alevlenmelerde , genetik ya da fiziksel etkenler dışında ruhsal zorlanmalar, yaşam olayları da etkilidir.Ruhsal gerginlik ve kan şekeri düzeyi değişiklikleri arasındaki ilişki iki şekilde açıklanabilir. Doğrudan stresle ilişkili noroendokrin yollarla kan şekeri düzenlemesi bozulabileceği gibi, duygusal ve ruhsal gerginliğe bağlı olarak hasta beslenme, insulin, fiziksel etkinliklere ilişkin kuralları aksatabilir.Hastalığın inkarı ya da öfke duyguları hastalığa uyum sürecinde gelişen psikopatolojik savunmalar, hastalığa uyumu güçleştirir. Böylece stres hem stres hormonlarını ( adrenalin, noradrenalin, kortizol , glukagon ve büyüme hormonu )etkinleştirir iç ortamı bozar , hem de hastanın dış ortamı ve uyumunu bozar.Stres hormonları da insulinin kan şekerini düşürücü etkisine zıt etki gösterirve kan şekerini yükseltir. etkin tıbbi tedaviye raüğmen kan şekeri düzenlenemeyen olgularda stres ve kaygı önemli bir etkendir. Böyle bir durumda tedavi dozu ve biçimini değiştirmeden önce psikiyatrik değerlendirme yapılmalıdır.Ayrıca kronik bir hastalıkla karşı karşıya kalan hastada özgüven duygusu zedelenebilir.hastalığa karşı yas reaksiyonu, isyan duygusu,inkar, kızgınlık, çevrenin iilgi ve desteğini kaybedeceği korkusuyla hastanın içsel ve dış ortamla uyumunu bozabilecek tepkiler gelişebilir.
Yetişkin yaştaki diyabetli hastalarda tedavi gerektirecek psikiyatrik bozuklukların % 20 oranında geliştiği bildirilmiştir. Ancak bu durumların yarısının tanınmadığı bilinmektedir. O nedenle hastanın fiziksel muaynesinini yanı sıra ruhsal ,duygusal ve davranışsal durumunun da dikkate alınması önemlidir. En sık görülen psikiyatrik hastalık depresyon ve anksiyete ( bunaltı ) bozukluğudur .