Seoptimizasyon

Mevlit Kandili münasebetiyle görüşlerine başvurduğumuz Doç. Dr. Murat Ali Karavelioğlu, klasik Türk edebiyatında Hz. Muhammet'in (s.a.v.) nasıl ele alındığına dair şunları söyledi: 'İslam medeniyeti dairesinde meydana getirilen her tür ve biçimdeki edebi eserde mutlaka Hz. Peygamber'e duyulan sevgi, aşk ve bağlılığın ifadelerini bulmak mümkündür.Denilebilir ki dünyada Hz. Muhammed kadar övülmüş, hayatının her safhası bir edebi türe kaynaklık etmiş başka bir kimse yoktur.Türk edebiyatında Hz. Muhammed'i konu edinen birçok müstakil eser bulunmaktadır. Bunların başında şemailler, hilyeler, siyerler, mevlidler, miracnameler gelir.
Doç. Dr. Murat Ali Karavelioğlu'nun bu tür eserlerin hangi konuları ihtiva ettiğine dair açıklamaları ise şöyle: Hilye ve şemailler, Hz. Muhammed'in dış görünüşünü, ahlakî ve fizikî özelliklerini anlatan eserlerdir. Türk edebiyatının en tanınmış hilyesi Hakanî'ye, en tanınmış şemaili ise Hoca Sadeddin'e aittir.Siyerler, bütünüyle Hz. Muhammed'in hayatını anlatan eserlerdir. Siyerler manzum, mensur ya da manzum-mensur karışık olarak yazılabilir. Manzum siyerlerin çoğu mesnevi nazım şekli ile kaleme alınmıştır. AhmedBicân, Bâkî, Veysî gibi müelliflerin mensur siyerleri vardır. Manzum siyerlerin en tanınmışı Yazıcıoğlu Mehmed'inMuhammediyye'sidir. Manzum-mensur karışık siyerlerin en önemlisi ise Erzurumlu Mustafa Darîr'inSiretü'n-nebî'sidir.Mevlidler, Hz. Muhammed'in doğumunu anlatmak için yazılan eserlerdir. Türk edebiyatında pek çok şair, mevlid türünde eser kaleme almıştır. Fakat edebiyatımızın en tanınmış Mevlid'i, Süleyman Çelebi'ye ait olan Vesîletü'n-necât'tır.Bununla birlikte Süleyman Çelebi'nin Mevlid'i edebiyatımızdaki ilk mevlid değildir. XIV. yüzyıl şairlerinden Ahmedî'ninİskendername'sinde de mevlid bahsi vardır. Miracnameler, Hz. Muhammed'in Mirac hadisesini kaleme alan eserlerdir. Hz. Muhammed'in göğe yükselişini anlatan bu eserler, mensur ya da manzum olarak kaleme alınabilir. Abdülvâsi Çelebi, Ârif, Nâyî Osman Dede, İsmail Hakkı Bursevî, Süleyman Nahîfi gibi şairlerin manzum miracnameleri önemlidir.

Bunların dışında Hz. Muhammed'in hadislerinden oluşan eserler de vardır. Kırk Hadis ya da Yüz Hadisler böyle eserlerdir. Peygamberimizin hadislerini içeren bu eserler manzum ya da mensur olarak yazılabilir. Seçilen hadislerde konu birliği olabildiği gibi, farklı konulardaki hadislerin de bir araya getirildiği görülür. Hz. Muhammed'i konu edinen bir diğer edebî tür olan Esma-i Nebî'ler ise Hz. Muhammed'in isimlerinin konu edildiği eserlerdir.Bi'set-name adlı eserlerde ise Hz. Muhammed'in peygamberlikle vazifelendirilişi anlatılır.

Doç. Dr. Murat Ali Karavelioğlu, bunların dışında divanlarda veya mesnevilerde, hatta mensur eserlerde karşımıza çıkan naatlere ve miraciyelere de dikkat çekmiştir: Na'tlar, Hz. Muhammed övgüsü için kaleme alınan şiirlerdir. Divanlarda tevhid ve münacat bölümlerinden sonra yer alırlar. Ayrıca sadece na'tlardan oluşan mecmualar da bulunmaktadır.Na'tların bir kısmı Hz. Muhammed'den şefaat dilemek için yazılırken, bir kısmı ise onun vasıflarını anlatıp, onu övmek için yazılır. Daha çok kaside, gazel ve mesnevi nazım şekilleri ile yazılır. Edebiyatımızdaki ilk na't, mesnevi şeklindedir ve Yusuf Has Hacib'in kaleme aldığı Kutadgu Bilig'de karşımıza çıkar. Türk edebiyatının en ünlü na'tlarından biri, Fuzûlî'ninSu Kasidesi'dir. 'Su' kelimesinin redif olarak kullanıldığı bu na't 32 beyitten oluşmaktadır. Miraciyyeler, tıpkı Miracnameler gibi Mirac hadisesini konu edinirler. Miraciyyelerinmiracnamelerden farkı, müstakil eser olmamaları, başka bir eserin içinde bulunmaları yönüyledir.