06 Nisan 2012, 10:53 | #1 | ||||||||||||||||||||
NetteKeyif Üyelik tarihi: 15 Mart 2011
Mesajlar: 16.171
| Besin Zehirlenmesi zehirlenmeler - besin zehirlenmesi - balık zehirlenmesi belirtileri - besin zehirlenmesi belirtileri BESİN ZEHİRLENMESİ Besin zehirlenmesi; bir mikroorganizma ya da toksini ile bulaşmış ya da kendisi toksik etki gösteren bir besini yemiş olan çoğu kez birden çok kişide aynı zamanda ortaya çıkan, sıklıkla mide barsak ve merkezi sinir sistemi belirti ve bulgularının görüldüğü bir hastalık tablosudur. Çoğu bakteri, kalanı kimyasal madde, parazit ve virus kaynaklıdır. Yaz aylarında görülme sıklığı artmaktadır. Besin zehirlenmeleri enfeksiyon etkenlerine bağlı olanlar ve olmayanlar olarak sınıflandırılır. 1. ENFEKSİYON ETKENLERİNE BAĞLI BESİN ZEHİRLENMELERİ Tablo 1. Enfeksiyon etkenlerine bağlı besin zehirlenmelerinin özellikleri. Sorumlu etken Kuluçka süresi Hastalığın Süresi Belirtiler Besinler saat Kusma İshal Ateş S.aureus 1-6 12-24 saat +++ ++ - Et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri Clostridium botulinum * 12-36 Değişken + + + Konserve besinler Clostridium perfringens 6-24 12-24 saat + +++ - Et ve et ürünleri, kümes hayvanları et suyu,kurutulmuş yiyecekler Tifo dışı Salmonellalar 12-72 3-10 gün + +++ ++ Kümes hayvanları, yumurta,et, süt ürünleri, Vibrio parahemolyticus 4-96 1-7 gün ++ +++ ++ Balık, kabuklu deniz hayvanları Enterohemorajik E.coli 48-120 2-12 gün ++ +++ + Et, çiğ süt, salam, salata sosu, marul Shigella 7 -168 2-10 gün + +++ +++ Yumurta, sebze Yersinia enterocolitica 48-240 3-20 gün + +++ +++ Domuz eti, çiğ süt Campylobacter jejuni 24-168 2-14 gün + +++ +++ Kümes hayvanları, çiğ süt Vibrio cholerae 6-120 1-7 gün ++ +++ + Kabuklu deniz hayvanları Bacillus cereus 6-16 12-24 saat + +++ - Krema, pilav, unlu besinler Listeria monocytogenes 11-70 Bilinmiyor + + +++ Peynir, çiğ süt, sosis, lahana, soğuk etler Cyclospora cayetanensis 24-300 1-5 hafta + +++ + Böğürtlen, sebze Norwalk virus 12-48 1-2 gün +++ +++ ++ Su, midye, salata, buz, meyve, soğuk sandviç +++ Büyük çoğunlukla ++ sık sık, + çok sık değil, (-) seyrek * Nörolojik bulgular belirgindir 2. ENFEKSİYON ETKENLERİNE BAĞLI OLMAYAN BESİN ZEHİRLENMELERİ Kimyasal Maddelerle Besin Zehirlenmesi Yiyecek ve içeceklerin kadmiyum, bakır, kurşun, çinko, antimon vb. içeren kaplarda saklanması ile besin zehirlenmesi oluşabilir. Bu maddeler sindirim kanalını zedeleyerek bulantı, kusma ve ishale yol açabilir. Belirtiler 24-48 saat sürer. Uskumrugil Balık Zehirlenmesi Uskumrugil (scrombidae) cinsi bazı balıklar (ton, torik, hamsi, vb) çok yüksek miktarda histidin içerirler. Histidin uygun olmayan koşullarda (20-30 oC) histamine dönüşerek histamin reaksiyonu oluşturur. Balığın yenmesinden 30-120 dakika sonra yüzde ve boyunda kızarma, başağrısı, bulantı, kusma ve ishal oluşur. Seyrek olarak bronkospazm ve ürtiker görülür. Bazı olgularda şok ve kalpte ritim bozukluğu gelişebilir. Deli bal (Acı bal) Zehirlenmesi (Bkz. Bitkilerle Zehirlenme) Rhodadendron (orman gülü, kumar) türü bitki polenleri grayanotoksin (andromedotoksin) içermektedir. Toksin çiçek özü toplayan arılar aracılığıyla bala karışmaktadır. Akut zehirlenme, bu bal yendikten 30-120 dakika sonra hipotansiyon, bradikardi, ağız çevresinde yanma, duyu kaybı, bulantı, kusma, aşırı terleme, konvülsiyon ve koma ile ortaya çıkar. Patates Zehirlenmesi Filizlenmiş ve güneşte bekleyerek yeşil renge dönüşmüş patatesin içindeki solanin maddesi zehirlenmeye yol açar. Bu patates yenildikten sonraki birkaç saat içerisinde baş ağrısı, ateş, karın ağrısı, bulantı ve ishal gelişir. Seyrek olarak dalgınlık, apati, sanrılar, parestezi, bradikardi, hipotansiyon ve solunum güçlüğü ortaya çıkabilir. Amigdalin (kayısı, şeftali çekirdeği) Zehirlenmesi Mantar Zehirlenmesi Besinlere Bulaşmış İlaç ve Kimyasal Artıklar Tanı Besin zehirlenmesine çocuklar ve yaşlılar daha duyarlıdır. Özgül Yöntemler S. aureus, tifo dışı salmonella zehirlenmesinde kuşkulu yiyecek, dışkı ve kusmuk kültüründe mikroorganizma üretilebilir. Diğer Laboratuar İncelemeleri Kusma ve ishali olan hastalarda elektrolitler ve kan gazları izlenmelidir. Tedavi Acil ve Destekleyici Tedavi Gerekiyorsa temel ve ileri yaşam desteği sağlanır. Besin zehirlenmesinde tedavi sıvı ve elektrolit dengesinin düzeltilmesi ve destekleyici tedavi temeline dayanır. Sıvı açığı kapatılır, asid ve baz dengesi sağlanır, kusma şiddetli ve sürekli ise antiemetik uygulanır. Şiddetli karın ağrısı için sedasyon ve analjezik verilmesi gerekebilir. Özgün İlaç-Antidot Besin zehirlenmelerinin çoğunda antibiyotik verilmesi gereksizdir. Sağlıklı yetişkin ve çocuklarda belirtiler genellikle 2-7 gün içinde geriler. İshal ve ateşin 5 günden uzun sürdüğü şiddetli olgularda hastanede izlem ve antibiyotik tedavisi gerekebilir. Antibiyotik seçimi antibiyogram sonucuna göre belirlenmelidir. Kültür ve antibiyogramın yapılamadığı ancak büyük olasılıkla salmonella enfeksiyonu düşünülen olgularda, yetişkinde fluorokinolon türevleri, bebeklerde ampisilin ya da seftriakson önerilmektedir. Kesin olarak tanı almış şigellozis, enterotoksijenik ve enteroinvaziv E.Coli, giardiazis, tifo, siklosporiazis ve kolera olgularında antibiyotik kullanılır. Uskumrugil balık zehirlenmesinde olguların çoğu tedavi gerektirmeden düzelirse de antihistaminik tedaviye hızla yanıt verir. Difenhidramin (Benison®) ven içine yetişkinde 20-50 mg 2 dakikada (en çok 400 mg/gün) çocukta 1,2-5 mg/kg/doz (en çok 300 mg/gün) uygulanır. Deli bal ve solanin zehirlenmelerinde olguların çoğunluğu ilk 24 saat içinde kendiliğinden düzelir. Bradikardi varsa atropin ven içine yetişkinde 0,5-1mg (en çok 3 mg), çocukta 0,02 mg/kg (en çok 0,5 mg) verilir. Sevk Ölçütleri Tedaviye karşın sıvı ve elektrolit dengesizliği düzelmeyenler, bebekler, kronik hastalığı olanlar, yaşlılar, izlem sırasında genel durumu kötüleşen, kusma ve karın ağrısı düzelmeyen hastalar donanımlı bir sağlık merkezine gönderilmelidirler. | ||||||||||||||||||||
Bookmarks |
Etiketler |
Besin Zehirlenmesi |
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | Arama |
Stil | |
| |