Çene Hareketleri - Sanal Hayat Keyifli Forumun Tek Adresi - Sesli Sohbet

**EliFsS** · 21 Haziran 2013, 15:54

diş kaplama - çekilen dişlerin çene yapısına etkisi - dişlerde yer değişimiBir dişe kaplama yapmanın ya da yeni bir diş takmanın amacı, yalnızca bir boşluğu doldurmak değil, hastanın besinleri etkili biçimde çiğneyebilmesi için protez, biçiminde diş kemerleri yapmaktır.

Diş hekimi, estetik amacın yanısıra, yapısal -işlevsel bir bütünün (şakak-alt çene bütünü) gerçekleştirdiği çiğneme işlevini de yeniden kazandırmak amacıyla çalıştığını hiç aklından çıkarmamalıdır.

Sözkonusu yapısal-işlevsel bütün, şunları kapsar.

— şakak kemiği;

— alt çene; ;

— alt çene eklemleri;

— çiğneme kasları;

— alt ve üst dişler;

— bunların destek dokuları.

Bu çeşitli öğeler arasında, fizyoloji bakımından olduğu kadar, hastalığın gelişmesi bakımından da sıkı bir birlik vardır.

Bu öğelerden birindeki her biçim değişikliği ya da işlevsel düzensizlik, bütünün başka bir ya da birçok öğesine de yansımalar yapabilir. Hızlı, hattâ apansızın bir değişiklik olursa, bu değişikliği, kas ve eklemlerin işlevlerinde bozukluklara yolaçan değişiklikler izleyebilir. Sonra, ikinci bir evrede dokusal bozunlar ortaya çıkabilirler. Alt çene kemiğinde, çene eklemlerinde ve kaslarda apansız yapısal değişikliklere çok ender, ancak dış darbeler sonucunda raslanır. Biçim ve dizilişteki apansız değişiklikler, çoğunlukla diş sisteminde, diş çekimleri, taç parçası yıkımları, bir ya da birçok dişin hareketliliği ve yer değiştirmesi, sabit ya da birçok dişin hareketliliği ve yer değiştirmesi, hareketli ya da hareketsiz bir protezin iyi yapılmamış olması sonucunda görülür.

Diş hekimi hastasının ağzında, biçim bakımından öteki dişlerin taç parçaları anatomisine benzeyen ve etkili bir işleve uygun kapanma hareketlerini, yana hareketleri, öne hareketleri sağlayan bir protez gerçekleştirmelidir. Kenetlenme hareketini bozmamalıdır. Kenetlenme, ağzı kapama durumunda üst ve alt dişlerin konumudur. Diş kemerleri bazı çiğneme kaslarının kasılmasıyla birbirlerine değer ve o durumda tutulurlar. Bu durumda, üst ve alt dişler sıkıca birbirlerine geçerler: «Çıkıntı» adı verilen ve çenenin iki yanında büyük ve küçük azıların üst yüzlerinde görülen mine kabarıklıkları, karşıt dişlerdeki girintilere girerler; girintiler, bir dişin üst ya da kenetlenme yüzünde bulunan çıkıntıların birbirine yaklaşan yamaçlarının oluşturduğu anatomik çukurluklardır. Çıkıntıyla girinti arasındaki ilişki, havandaki bir havanelinin yaptığı gibi besinin ezilmesini sağlar. Havaneli çıkıntı, havan girintidir. Ne var ki, havaneli (çıkıntı) sıkıca havanın (girinti) biçimine uymaz. Belirli bir hareket serbestliği vardır. Dolayısıyle, kenetlenme, kapanma hareketinin sonunda diş kemerlerinin aldığı bir konumdur. Çiğneme sistemini oluşturan öğeler bütününde hiç bir hastalıklı durum yoksa, kapanma hareketi, tamamlandığında, bir çember yayına benzetilebilir.

Merkezli ilişki

Alt çene (mandibula) ortalama 2 sm’lik bir çember yayı üstünde bir dönme yapar. Alt çenenin kafaya göre bu hareketine merkezli ilişki denir. Çünkü, alt çeneyi kafayla eklemleştiren küçük eklem çıkıntısının alt çene başları (lokma) eklem çukurunda merkezleşmişlerdir ve kendi merkezleri çevresinde bir dönüş yaparlar.

Alt çenenin merkezli ilişkiye göre kapanması kilitlenme ile sonlandığında, bu kilitlenmeye «merkezli ilişkide kilitlenme» denir.

Çiğneme ve yutmada başlıca rolü, alt çene hareketleri oynar. İşlev sırasında bu hareketler son derece karmaşıktırlar ve uzayın çeşitli boyutlarında birbirine bağlı, ama düzensiz hareketler biçiminde görülürler. Bu işlevsel alt çene hareketleri kişiden kişiye (ama aynı kişide de değişik zamanlarda) hafifçe değişiktir. Aynı biçimde tekrarlanamazlar ve kaydedilmeleri, protezli bir onarım için temel oluşturamaz.

Belirli bir kişide yalnızca uzayın çeşitli boyutlarındaki en ileri hareketler her zaman tekrarlanabilir. Bu, 1952 yılında doktor Posselt tarafından kanıtlanmıştır. Posselt aynı zamanda, bütün işlevsel hareketlerin, en ileri hareketlerin oluşturduğu çerçeve içinde bulunduklarını kanıtlamıştır.

En ileri hareketler, uzayın değişik boyutlarında incelenmiştir.

Alt çenenin belli bir noktasının en ileri hareketleriyle sınırlı üç boyutlu alana, «hareket alanı» ya da «hareket kılıfı» denir.

Çiğnemedeki alt çene hareketleri, Posselt’in geometrik en ileri hareketler çerçevesi içindedirler. Karmaşıktırlar; ama başlangıç noktasının merkezli ilişkide kenetlenme olduğu ve dönüşün aynı noktaya yapıldığı akılda tutulabilir. Yutma, alt çenede dişleri temasa getiren bir kapanma hareketi başlatır. Dolayısıyle kenetlenmenin uyumlu olması önemlidir (erken, tek başına bir temas olmamalıdır). Hastanın çiğneme işlevine uygun protez öğeleri yapabilmesi için, diş hekimi bu en ileri hareketleri yeniden yaptırmaya ve artikülatör denilen özel aygıtlara kaydetmeye çalışmalıdır.

Artikülatöre 4 konum kaydedilir:

— merkezli ilişkide kenetlenme;

— alt çenenin arkadan öne doğru olan hareketinin sonu; bu sırada alt çene kesici dişlerinin kesici kenarı, üst çene kesicilerinin iç yüzü (ya da damak yüzü) boyunca kayar; alt ve üst kesici dişler, kesici kenara gelecek biçimde «uç uca» dururlar:

Bir diş çekiminin yolaçtığı diş yer değiştirmesi. Üstte, çekimden sonraki diş hareketlerinin çizimi. Ortada, büyük azı dişinin filmi. Altta, ağızda yer değiştirmiş bir büyük azı dişi.

— sağ yan konum;

— sol yan konum.

Birkaç hazırlayıcı alıştırmadan sonra, hastadan, çenesini yukarda belirtilen çeşitli konumlarda balmumu üstüne kapatması istenir. Üstünde diş izlerini taşıyan bu balmumu, protez öğelerinin hazırlanmasında kullanılır. Protez hazırlamada ideal yöntem, artikülatör adlı aygıttan yararlanmaktır. Bu aygıt, üst ve alt modelleri taşır ve alt çene hareketlerinin taklit edilmesini sağlar. Ama kassız, bağsız, hiç bir sinir uyarısı almayan artikülatörün cansız bir aygıt olduğu unutulmamalıdır. Nitelikleri, diş hekiminin el yatkınlığına ve bilgisine bağlıdır.

Artikülatörler pahalı oldukları için, kullanılmaları güç olduğu için ve hastanın diş hekiminin muayenehanesinde birçok kez uzun süre kalmasını gerektirdikleri için, çok az diş hekimi tarafından kullanılmaktadırlar. Buna karşılık, yaygın olarak kullanılan daha yalın ve daha ekonomik teknikler, birçok kusura yolaçabilmektedirler. Bu durumda, protez öğeleri normal bir işlevi yerine getirmemekle kalmaz, kendileri de bazı hastalıklara yolaçabilirler.

alıntı

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)