KingrosS

ÜNİTE 5: İPEK YOLUNDA TÜRKLER

İpek Yolu: Çin’den başlayıp Kırgızistan Özbekistan Türkmenistan İran üzerinden İstanbul’ kadar uzanan yola ipek yolu adını veriyoruz. Çin’den ipek ticareti yaygın olarak yapıldığı için yola bu ad verilmiştir.



Türk Adının Anlamı Ve Kökeni:

1-Ziya Gökalp'e göre; Töre kelimesinden gelir. Buna göre Türk: "Türeli=Nizamlı geleneklerine bağlı" demektir.

2- Danimarkalı Bilgin WAMBERY'e göre Türemekten (Türük) gelir. Buna göre Türk demek TÜREMİŞ ÇOĞALMIŞ demektir.

3- Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ı Lügatıt Türk" adlı eserinde Türk demek "OLGUNLUK ÇAĞI" demektir.

4- Genel olarak Türk demek GÜÇLÜ KUVVETLİ manasında kabul edilir.



- İlk Türklerin anayurdu Orta Asya’dır. Fakat zamanla çeşitli nedenlerle göç etmişlerdir.



Göçlerin Sebepleri:

1- Nüfus artışı ve toprakların yetersiz kalışı

2- Olumsuz iklim şartları(Kuraklık şiddetli kışlar)

3- Kendi aralarında ve diğer kavimlerle olan mücadeleler

4- Salgın hastalıklar

5- Türklerin Cihan hâkimiyeti düşüncesi.

6- Çin’in baskı ve hileleri



Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti)(Mö. 220-Ms.300)

- Kurulduğu tarih kesin olarak bilinmemektedir. Tarihte bilinen İLK TÜRK DEVLETİ'dir.

-** Bilinen ilk hükümdarı TUMAN (Teoman)'dır. Teoman'dan sonra yerine oğlu METE HAN geçmiştir.

- Asya Hun devleti METE HAN zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır.

- Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ'ni yaptılar. *ÇİN SEDDİ; 2450 km uzunluğunda 11 metre yüksekliğinde 75 m gerişliğinde kalınlığındadır.Yinede Türk akınlarına engel olamamıştır.

- **Mete orduda 10’luk sistemi uyguladı. Günümüzde orduların çoğu daha bu sistemi kullanmaktadır.

- Oğuz Kağan Destanını önemli destanlarıdır. Bu destandaki kişinin Mete olduğu sanılmaktadır.

- Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti Asya Hun devletidir.

- Büyük Hun Devleti VERASET SİSTEMİ ve ÇİN SİYASETİ nedeniyle Doğu ve Batı Hun Devleti diye ikiye ayrıldı. Batı Hunları ARAL GÖLÜ civarına göç etmek zorunda kaldılar. Doğu Hunları ise Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrıldı. Ve daha sonra Çinliler tarafından ortadan kaldırıldı.



Kavimler Göçü:

- Hun Devleti yıkıldıktan sonra Çin baskısından kurtulmak için bazı Hun boyları İtil’in batısına geçerek Karadenizin kuzeyine göç ettiler. Bu göç sırasında önüne çıkan devletleri ya yönetimine aldılar yada onlarda ileri doğru kaçtı.

- Tarihte devletlerin bu yer değiştirmesine “ Kavimler Göçü” denilmektedir.

- Göç eden bu Türkler Avrupa Hun Devletini Kurdular..



Kavimler göçünün sonuçları:

- Roma İparatorluğunun çöküşü hızlandı.İmparatorluk 395’te ikiye ayrıldı.

- 476’da batı Roma İmparatorluğu yıkıldı. Toprakları üzerinde birçok devlet kuruldu.

-Avrupa’nın etnik çehresi değişti.Yeni topluluklar ortaya çıktı.

- Avrupa bir karışıklık dönemi yaşadı

-Günümüz Avrupa devletlerinin temelleri atıldı.

-Avrupada feodalite dönemi başlamıştır.

-Avrupa Türk kültürüyle tanıştı.Balkanlarda Türk devletleri kuruldu.

** Feodalite (Derebeylik): Zengin toprak sahibi olan kişilerin oluşturduğu sistemdir. Toprakta çalışan köylüler toprakla birlikte alınıp satılabilirdi.



AVRUPA HUN DEVLETİ

- Kurucusu Balamir Han’dır.

- Anadolu’ya ilk Türk akınları bu dönemde olmuştur.

-Atilla döneminde Bizans vergiye bağlanmıştır.

-Batı Roma üzerine sefer yapılmış fakat Papanın Hıristiyan dünyası adına Roma’yı kendilerine bağışlamalarını istemesi üzerine buranın alınmasından vazgeçilmiştir.

-Fransa üzerine düzenlenen Galya seferi Batı Roma’yı yalnız bırakmaya yöneliktir.



GÖKTÜRKLER

- Bumin Kağan 552’de Göktürk devletini kurdu. - Ötügen başkent olmuştur.

- **Türk adını kullanan ilk devlettir.

-Göktürk adı Göktürk yazıtlarında Kök-Türk şeklinde yazılmıştır.

- Bumin Kağanın ölümünden sonra iktidar mücadeleleri başladı.

- Çinliler bu mücadeleyi körükleyince Göktür kağanlığı iyice zayıfladı.ve siyasi birligi bozuldu.630 yılında yıkıldı.



II.göktürk devleti

- Kutluk Han 681 den itibaren Göktürkleri yeniden bir araya getirerek 2. Göktürk Devleti kuruldu.Bu devlete bu nedenle Kutluk Devleti de denilmektedir

.-Bu devlet en parlak dönemini Bilge Kağan Kültigin veVezir Tonyukuk zamanındadır.

-Devletin zayflaması üzerine Türk boylarından Basmıller Karluklar ve Uygurlar isyan ederek 742 yılında yıkıldı.

-** Göktürklerden günümüzü kalan en önemli eser Orhun Yazıtlarıdır(Göktürk Kitabeleri). Bu kitabeler Bilge Kağan Kültigin Kağan ile vezir Tonyukuk adına dikilmiştir.

-** Bunlar yazılı ilk Türk belgeleridir. Orhun alfabesi ile yazılmıştır.

-** Bu yazıtları Danimarkalı Wilhem Thomsen (Vilyım Tamsın) çözmüştür.